12 juni 2015
NWO kent dit jaar Spinozapremies toe aan vier in Nederland werkzame topwetenschappers. Onder hen organisch chemicus René Janssen, die op FOM-instituut DIFFER een onderzoeksgroep leidt op het gebied van zonnebrandstoffen. Hij ontvangt op 14 september 2,5 miljoen euro voor verder wetenschappelijk onderzoek. Dat maakte NWO-voorzitter Jos Engelen vandaag bekend. De NWO-Spinozapremie is de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland.
De NWO-Spinozapremie is een eerbewijs en vooral ook een stimulans voor verder onderzoek. NWO kent de Spinozapremies jaarlijks toe aan in Nederland werkzame onderzoekers die naar internationale maatstaven tot de allerbesten van hun vakgebied behoren. Hiermee stimuleert NWO toponderzoek in Nederland.
Prof.dr.ir. R.A.J. (René) Janssen (1959) is hoogleraar Moleculaire Materialen en Nanosystemen aan de Technische Universiteit Eindhoven. Janssen combineert op een unieke manier chemie met natuurkunde en fundamenteel onderzoek met toegepast onderzoek. Als wetenschapper wordt hij gedreven door een van de grote maatschappelijke uitdagingen voor de toekomst, namelijk de wereldwijde transitie naar onuitputtelijke en duurzame energiebronnen. Met zijn ideeën inspireert Janssen internationaal vele onderzoekers.
Licht en energie
Veel van het onderzoek van Janssen richt zich op organische zonnecellen, in het bijzonder op zonnecellen van polymeer. Deze zetten de energie uit zonlicht om in elektriciteit via een complexe chemische en fysische keten. Janssens grote verdienste ligt in het begrijpen en modificeren van de subtiele interacties in deze keten. Het gaat om de wisselwerking tussen chemische en elektronische structuren, de fysica van licht, ladingtransport en morfologie (de studie van vormen) op nanoschaal. Dat maakt het mogelijk om fotonen (lichtdeeltjes) zo efficiënt mogelijk om te zetten in elektriciteit. Daarbij is het van groot belang het energieverlies bij elke stap in het omzettingsproces te minimaliseren. Ook bij het opslaan van de zonne-energie is dit deze optimalisatie van groot belang. Een veelbelovende mogelijkheid is om de energie uit zonnecellen op te slaan in chemische verbindingen op moleculair niveau.
Wereldwijde aandacht
In 2013 ontving Janssen een ERC Advanced Grant van de Europese Unie om hieraan verder te werken. De breed gedragen toekomstverwachting is dat grote, flexibele en lichtgewicht oppervlakten van polymeerzonnecellen binnen afzienbare tijd goedkoop geproduceerd kunnen worden. In theorie zijn bij dit type zonnecellen rendementen tot 20% mogelijk. Daarom trekt Janssens onderzoek wereldwijd de aandacht van zowel de wetenschap als de industrie. Door zijn onderzoek naar nieuwe materialen en nieuwe technieken hebben polymeerzonnecellen zich ontwikkeld van een wetenschappelijke noviteit tot een realistische energiebron voor de toekomst.
Unieke diversiteit
Janssen promoveerde in 1987 aan de TU-Eindhoven. Na zijn promotie werkte hij een jaar lang in de VS met de latere Nobelprijswinnaar Alan Heeger. Daarna keerde Janssen terug naar Eindhoven, waar hij in 2000 benoemd werd tot hoogleraar. Hij bouwde een onderzoeksgroep op voor onderzoek naar nieuwe materialen, in het bijzonder organische halfgeleiders. Op dit moment doet de groep van Janssen uiteenlopend onderzoek aan diverse nieuwe materialen, waaronder zonnecellen, maar ook elektrochemische cellen, transistors en dioden. Het onderzoek binnen zijn groep is uniek in zijn diversiteit en heeft al tot vele nieuwe inzichten geleid. Janssen won diverse belangrijke wetenschappelijke prijzen, waaronder tweemaal de Young Chemist Award van NWO. Hij is sinds 2011 lid van de KNAW en sinds 2013 universiteitshoogleraar aan de TU-Eindhoven.
Janssen is zeer actief op het gebied van outreach, waarmee hij jonge mensen wil enthousiasmeren voor chemie en natuurkunde en de grote maatschappelijke waarde van zijn vakgebied toont. Hij stelt zijn lab regelmatig open voor studenten en leert jongere kinderen hoe ze elektriciteit kunnen maken uit plastic.
Samenwerken aan energieonderzoek
De gezamenlijke onderzoeksgroep van TU/e en FOM-instituut DIFFER richt zich onder leiding van Janssen op het kunstmatig blad, een techniek voor het omzetten van schone energie naar efficiënte brandstof voor energieopslag en –transport. De TU/e de Stichting FOM ondertekenden op 7 april 2014 een contract over nauwe samenwerking op het gebied van energieonderzoek en de start van deze onderzoeksgroep.
Voordracht
Janssen werd voor de Spinozapremie voorgedragen door de Rector Magnificus van de Technische Universiteit Eindhoven en de Voorzitter van het Gebiedsbestuur STW. Een internationale commissie selecteert vervolgens de beste onderzoekers op basis van internationaal erkende wetenschappelijke kwaliteit, aantrekkingskracht op jonge onderzoekers en kennisbenutting en -overdracht. De NWO-Spinozapremie bestaat sinds 1995. Inclusief de nieuwe laureaten telt Nederland nu 77 NWO-Spinozalaureaten.
Go to the News page.